Heeft de werknemer recht op een jaarlijkse tredeverhoging van het salaris, zoals opgenomen in de cao of mag de werkgever hiervan afwijken met een eigen loonsysteem?
De werkgever is een elektrotechnisch installatiebedrijf dat is gehouden aan de collectieve arbeidsovereenkomst Metaal & Techniek Technisch Installatiebedrijf. Die cao kent een loonsystematiek met salaristabellen, waarbij de werknemers, volgens FNV, elk jaar recht hebben op een tredeverhoging.
Lonen jaarlijks verhogen?
De werkgever kent echter een eigen loontabel met treden waarin de werknemers niet elk jaar automatisch een tredeverhoging krijgen. Het gaat in deze zaak om de vraag of dat mag.
FNV vordert:
- voor recht te verklaren dat de werkgever is gehouden is om de lonen van de werknemers jaarlijks te verhogen met de in de loonschalen genoemde functiejaren;
- de werkgever te veroordelen tot naleving van de cao door vanaf 1 januari 2017 de tredeverhogingen/functiejaren alsnog toe te kennen, met rente, de wettelijke verhoging en met een dwangsom;
- de werkgever te veroordelen tot betaling van een schadevergoeding van € 25.000 (op grond van de artikelen 15 en 16 Wet CAO).
Alternatief beloningssysteem
De werkgever voert verweer. Hij zegt wat de hoofdvordering betreft primair van de cao af te mogen wijken, als hij de werknemers maar minimaal het cao-loon betaalt. De werkgever zegt subsidiair: als we alleen van de jaarlijkse cao-verhoging mogen afwijken met een alternatief beloningssysteem, dan hebben we dat.
Uitleg cao
Het gaat in deze zaak om uitleg van deze bepalingen uit de cao Metaal & Techniek Technisch Installatiebedrijf.
De cao moet worden uitgelegd aan de hand van de zogenoemde cao-norm. Dit houdt in dat aan een bepaling van een cao een uitleg naar objectieve maatstaven moet worden gegeven.
Treden uit cao volgen
De kern van de loonbepalingen is dat de werkgever zijn werknemer mimimaal het loon betaalt dat hoort bij zijn functiegroep en bij het aantal jaar dat hij in dienst is (artikel 33 lid 3). De werkgever kan er bij de vaststelling van dit loon voor kiezen de treden uit de cao te volgen. De werkgever betaalt dan het in de cao genoemde loon. De werknemer heeft in dat geval bij ieder nieuw functiejaar recht op een loonsverhoging.
Artikel 35 bepaalt slechts wanneer (‘uiterlijk in de maand of vierwekenperiode waarin het nieuwe functiejaar begint’) de werknemer dan precies recht heeft op de loonsverhoging.
Kiezen voor eigen systeem
De werkgever kan echter ook voor een eigen systeem kiezen (artikel 33 lid 5). Als hij dit doet, dan moet hij dit in overleg met een medezeggenschapsorgaan doen (artikel 37). Het uitgangspunt van een eigen loonsysteem moet echter wel zijn dat de werkgever aan zijn werknemer minimaal het loon betaalt dat volgens de cao hoort bij zijn functiegroep en bij het aantal jaar dat hij in dienst is (artikel 33 lid 3).
Jaarlijks trede erbij niet verplicht
De cao bepaalt niet dat een eigen systeem móet inhouden dat een werknemer ieder jaar recht heeft op een trede erbij volgens de cao. Dat, zoals FNV stelt, artikel 37 ziet op een prestatie/resultaatafhankelijk bonussysteem als aanvulling op de vaste beloning, staat niet in dat artikel. Lid 1 geeft als voorbeelden immers ‘het tariefsysteem of een systeem van merit-rating’. Hieruit valt af te leiden dat het gaat om beloningssystemen in het algemeen.
Minimaal loon volgens cao
De werkgever hanteert een eigen systeem en ter discussie staat niet dat de werkgever de werknemers minimaal het loon betaalt dat volgens de cao hoort bij de functiegroep van de betreffende werknemer en bij het aantal jaar dat hij in dienst is. FNV werpt nog op dat de werkgever het systeem niet heeft besproken met een medezeggenschapsorgaan, maar of dit wel of niet zo is, is geen onderdeel van deze zaak. Het gaat FNV immers om de vraag of de werknemers van de werkgever ieder jaar recht hebben op de tredeverhoging volgens de cao. Het antwoord op die vraag is nee. De werkgever heeft een eigen systeem dat voldoet aan artikel 33 lid 3 en de cao staat dat toe.
Geen jaarlijkse verhogingen meer
FNV betoogt nog dat, als volgens de bewoordingen van de cao een werkgever met een eigen loonsysteem een jaarlijkse tredeverhoging achterwege zou kunnen laten, een werkgever nieuwe werknemers zou kunnen binnenhalen met hoge lonen (boven cao) om hen vervolgens geen jaarlijkse verhogingen meer toe te kennen.
Een dergelijke consequentie is inderdaad denkbaar, maar het is praktisch gesproken de vraag of in een concurrerende bedrijfstak met personeelstekorten een werkgever zich zo’n opstelling kan permitteren. Zo’n gevolg betekent in elk geval niet, voor zover FNV dat heeft bedoeld te stellen, dat de hierboven gegeven uitleg van de cao onaannemelijk of onjuist zou zijn.
Salaris boven niveau salaristabellen
De kantonrechter merkt ten overvloede nog op dat de hierboven gegeven uitleg van de cao correspondeert met een uitspraak van de Commissie Uitleg van de Vakraad Metaal en Techniek van 24 november 2005/21b. Daarin is volgens Techniek Nederland (de ondernemersvereniging waarbij de werkgever is aangesloten) onder meer opgenomen:
Als het salaris dat wordt betaald ligt boven het niveau dat is aangegeven in de salaristabellen (artikel 33A CAO), worden wel functiejaren toegekend, maar is er geen recht op verhoging van het salaris conform artikel 35 CAO.
De conclusie is dat de kantonrechter de vorderingen van FNV afwijst.
Bron: SalarisVanmorgen: Uitspraak Rechtbank Rotterdam, 3 februari 2023, ECLI:NL:RBROT:2023:144
